Συ­νε­ται­ρι­στι­κά εγ­χει­ρή­μα­τα στην ε­πο­χή της κρί­σης

Δευτέρα, 04 Φεβρουαρίου 2013 

Ολοέ­να και πε­ρισ­σό­τε­ροι συ­νε­ται­ρι­σμοί δη­μιουρ­γού­νται στην Ελλά­δα της κρί­σης και της α­νερ­γίας. Κα­φε­νεία, βι­βλιο­πω­λεία, εκ­δο­τι­κοί συ­νε­ται­ρι­σμοί, ε­ναλ­λα­κτι­κές καλ­λιέρ­γειες εί­ναι λί­γα μό­νο α­πό τα πα­ρα­δείγ­μα­τα αυ­το­δια­χει­ρι­ζό­με­νων εγ­χει­ρη­μά­των που στό­χο έ­χουν να δώ­σουν λύ­ση στην α­νερ­γία, αλ­λά και να δια­μορ­φώ­σουν συ­νει­δή­σεις ό­σον α­φο­ρά την α­γο­ρά ερ­γα­σίας. Μι­λή­σα­με με μέ­λη δια­φό­ρων συ­νε­ται­ρι­στι­κών πα­ρα­δειγ­μά­των και το συ­μπέ­ρα­σμα που προ­κύ­πτει εί­ναι ό­τι πιο ση­μα­ντι­κό α­κό­μα και α­πό την ε­ξα­σφά­λι­ση ε­νός α­ξιο­πρε­πούς μι­σθού εί­ναι το γε­γο­νός ό­τι τα μέ­λη των συ­νε­ται­ρι­σμών έ­χουν τη δυ­να­τό­τη­τα να συμ­με­τέ­χουν στη λή­ψη των α­πο­φά­σεων χω­ρίς να πε­ριο­ρί­ζο­νται σε έ­να πα­θη­τι­κό ρό­λο.


Τζέ­λα Αλι­πρά­ντη, Αλέ­ξαν­δρος Μαυ­ρο­γέ­νης

Ο το­μέ­ας της κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μίας, με τη μορ­φή των συ­νε­ται­ρι­στι­κών ε­πι­χει­ρή­σεων, α­να­πτύσ­σε­ται διαρ­κώς. Πε­ρισ­σό­τε­ροι α­πό 800 ε­κατ. άν­θρω­ποι δρα­στη­ριο­ποιού­νται πα­γκο­σμίως σε συ­νε­ται­ρι­σμούς και 160 ε­κατ. στην Ευ­ρώ­πη, σύμ­φω­να με την έκ­θε­ση «Η Ανθε­κτι­κό­τη­τα του Συ­νε­ται­ρι­στι­κού Επι­χει­ρη­μα­τι­κού Μο­ντέ­λου σε πε­ριό­δους κρί­σης» (Μάρ­τιος 2012), του Διε­θνούς Γρα­φείου Εργα­σίας (ΙLO). Στην έκ­θε­ση αυ­τή α­να­φέ­ρο­νται ε­πι­τυ­χη­μέ­να πα­ρα­δείγ­μα­τα συ­νε­ται­ρι­στι­κών ε­πι­χει­ρή­σεων α­πό ό­λον τον κό­σμο που κέρ­δι­σαν την ε­μπι­στο­σύ­νη των πο­λι­τών, α­πό τη δε­κα­ε­τία του ’30 και τη Με­γά­λη Ύφε­ση μέ­χρι και σή­με­ρα. «Η Κοι­νω­νι­κή Οι­κο­νο­μία εί­ναι κά­τι δια­φο­ρε­τι­κό. Συν­δυά­ζει τα ο­φέ­λη του δη­μό­σιου χα­ρα­κτή­ρα με την ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα του ι­διω­τι­κού το­μέ­α», ε­ξη­γεί ο Λου­κάς Μπρέ­χας, πρό­ε­δρος του Δι­κτύου Κοι­νω­νι­κής Αλλη­λεγ­γύης και Πε­ρι­φε­ρεια­κής Ανά­πτυ­ξης (ΚΑ­ΠΑ). «Το 2008 οι 300 με­γα­λύ­τε­ρες συ­νε­ται­ρι­στι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις στον κό­σμο εί­χαν τζί­ρο 1 τρισ. δο­λά­ρια. Τώ­ρα, το 2012, έ­φτα­σαν τα 2 τρισ.», κα­τα­λή­γει.

Η νέα νο­μο­θε­σία στην υ­πη­ρε­σία της α­γο­ράς

Μέ­χρι το 2011, ο το­μέ­ας του συ­νε­ται­ρι­σμού προ­βλε­πό­ταν στην Ελλά­δα α­πό το νό­μο πε­ρί α­στι­κών συ­νε­ται­ρι­σμών (1667/86) και το νό­μο α­γρο­τι­κών συ­νε­ται­ρι­σμών (2810/2000 και έ­πει­τα 4015/2011). Λό­γω της οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης έ­γι­ναν προ­σπά­θειες νο­μο­θέ­τη­σης για την Κοι­νω­νι­κή Οι­κο­νο­μία και την Κοι­νω­νι­κή Επι­χει­ρη­μα­τι­κό­τη­τα, δη­μιουρ­γώ­ντας έ­να νέο εί­δος συ­νε­ται­ρι­στι­κής ε­πι­χεί­ρη­σης. Όπως ε­πι­ση­μαί­νει στην «Επο­χή» ο Γιάν­νης Να­σιού­λας, ε­πι­στη­μο­νι­κός διευ­θυ­ντής του Ινστι­τού­του Κοι­νω­νι­κής Οι­κο­νο­μίας στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, «ο νό­μος 4019/2011 κα­τα­χρη­στι­κά ο­νο­μά­στη­κε Νό­μος για την Κοι­νω­νι­κή Οι­κο­νο­μία. Στο νο­μο­σχέ­διο της κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μίας μπερ­δεύ­τη­καν τα πράγ­μα­τα. Οι Κοι­νω­νι­κές Συ­νε­ται­ρι­στι­κές Επι­χει­ρή­σεις εί­ναι σαν Μη Κερ­δο­σκο­πι­κή Οργά­νω­ση, σαν Σω­μα­τείο. Έχει μπερ­δέ­ψει την έν­νοια του συ­νε­ται­ρι­σμού».
Η Κοι­νω­νι­κή Συ­νε­ται­ρι­στι­κή Επι­χεί­ρη­ση (Κοιν.Σ.Επ) εί­ναι α­στι­κός συ­νε­ται­ρι­σμός με κοι­νω­νι­κό σκο­πό και δια­θέ­τει ε­μπο­ρι­κή ι­διό­τη­τα. Τα μέ­λη της, σύμ­φω­να με το νό­μο, συμ­με­τέ­χουν με μία ψή­φο και μπο­ρεί να εί­ναι εί­τε φυ­σι­κά πρό­σω­πα μό­νο, εί­τε φυ­σι­κά και νο­μι­κά πρό­σω­πα.

Νό­μος στην υ­πη­ρε­σία της α­γο­ράς

Η νο­μο­θε­σία για αυ­τές τις ε­πι­χει­ρή­σεις έ­χει προ­ξε­νή­σει εν­στά­σεις και ε­πι­κρί­σεις. «Η αρ­χι­κή στό­χευ­ση του νό­μου ε­ξυ­πη­ρε­τεί τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη εκ­δο­χή της κοι­νω­νι­κής οι­κο­νο­μίας», το­νί­ζει ο Γιάν­νης Ευ­στα­θό­που­λος, οι­κο­νο­μο­λό­γος και ε­πι­στη­μο­νι­κός συ­νερ­γά­της του Ινστι­τού­του Εργα­σίας της ΓΣΕΕ. Ο ί­διος δια­βλέ­πει τον κίν­δυ­νο με­τα­κύ­λη­σης των δρα­στη­ριο­τή­των του κρά­τους πρό­νοιας στις Κοιν.Σ.Επ, αλ­λά και την ευ­και­ρια­κή μό­νο α­ντι­με­τώ­πι­ση της α­νερ­γίας. «Υπό τη συ­γκε­κρι­μέ­νη ο­πτι­κή, η κοι­νω­νι­κή οι­κο­νο­μία ε­κλαμ­βά­νε­ται ως υ­πο­λειμ­μα­τι­κός το­μέ­ας της κα­πι­τα­λι­στι­κής οι­κο­νο­μίας, με πρω­ταρ­χι­κή α­πο­στο­λή τη διόρ­θω­ση «α­πο­τυ­χιών» της α­γο­ράς και του κρά­τους», ό­πως έ­χει αρ­θρο­γρα­φή­σει για το ζή­τη­μα στην «Επο­χή» [10/9/2011].
«Τη ρο­πή του νό­μου σε έ­ναν προ­νοια­κό χα­ρα­κτή­ρα πε­ρισ­σό­τε­ρο, πα­ρά συ­νε­ται­ρι­στι­κό» ε­πι­ση­μαί­νει και ο Λ. Μπρέ­χας, υ­πο­γραμ­μί­ζο­ντας τις ο­μοιό­τη­τες με τους πα­λιούς Κοι­νω­νι­κούς Συ­νε­ται­ρι­σμούς Πε­ριο­ρι­σμέ­νης Ευ­θύ­νης στο χώ­ρο της ψυ­χι­κής υ­γείας (αυ­το­δί­καια έ­γι­ναν Κοιν.Σ.Επ και αυ­τοί). Άλλος φό­βος που γεν­νά­ται στον Γ. Να­σιού­λα εί­ναι η πι­θα­νή δη­μιουρ­γία ε­νός πε­λα­τεια­κού α­λι­σβε­ρι­σιού με τις χρη­μα­το­δο­τή­σεις. «Σή­με­ρα γί­νε­ται μια προ­σπά­θεια να εκ­με­ταλ­λευ­θούν κά­ποιοι τις πρό­νοιες του νό­μου 4019 για να κτί­σουν α­κό­μα έ­να δό­λιο και α­ντιαι­σθη­τι­κό πε­ρι­βάλ­λον κα­τά­χρη­σης των δη­μό­σιων χρη­μα­το­δο­τή­σεων, ό­πως αυ­τό των τε­λευ­ταίων δε­κα­ε­τιών με τις Μη Κυ­βερ­νη­τι­κές Οργα­νώ­σεις».

Πλή­ρης φο­ρο­λό­γη­ση α­πό το 2013

Η δυ­να­τό­τη­τα χρη­μα­το­δό­τη­σης ή­ταν έ­να α­πό τα κί­νη­τρα για την ί­δρυ­ση τέ­τοιου εί­δους ε­πι­χεί­ρη­σης. Τα κί­νη­τρα, ό­μως, συ­νε­χώς μειώ­νο­νται κα­θώς, ό­πως μας πλη­ρο­φο­ρεί ο Γ. Να­σιού­λας, η ε­πι­χεί­ρη­ση θα υ­πό­κει­ται σε φο­ρο­λο­γία για ό­λα τα κέρ­δη της. «Τα κέρ­δη της Κοιν.Σ.Επ. φο­ρο­λο­γού­νται με τον ί­διο τρό­πο ό­πως και στους υ­πό­λοι­πους α­στι­κούς συ­νε­ται­ρι­σμούς, σύμ­φω­να με το νέο φο­ρο­λο­γι­κό νό­μο». Μέ­χρι τώ­ρα φο­ρο­λο­γού­ταν μό­νο το 35% των κερ­δών της, δη­λα­δή αυ­τό που δια­νέ­με­ται στους ερ­γα­ζό­με­νους (τα μέ­λη που δεν εί­ναι ερ­γα­ζό­με­νοι δεν λαμ­βά­νουν κέρ­δη).
Ση­μειώ­νε­ται, ε­πί­σης, πως το 2012 εί­χε α­να­κη­ρυχ­θεί Διε­θνές Έτος Συ­νε­ται­ρι­σμών και σύμ­φω­να με την ο­δη­γία 193/2002 του Διε­θνούς Γρα­φείου Εργα­σίας ο νό­μος πε­ρί Αστι­κών Συ­νε­ται­ρι­σμών θα έ­πρε­πε να εί­χε εκ­συγ­χρο­νι­σθεί. Γε­γο­νός που α­κό­μα δεν έ­χει πραγ­μα­το­ποιη­θεί, πα­ρό­τι και η δη­μό­σια δια­βού­λευ­ση γι’ αυ­τό έ­χει ο­λο­κλη­ρω­θεί α­πό τις 13 Ια­νουα­ρίου του 2012.
Ανε­ξάρ­τη­τα ό­μως α­πό τους κιν­δύ­νους και τα προ­βλή­μα­τα που εμ­φα­νί­ζει η νο­μο­θε­σία, προ­κύ­πτουν αι­σιό­δο­ξα εγ­χει­ρή­μα­τα α­πό την κοι­νω­νία. «Υπάρ­χουν πρω­το­βου­λίες που προ­σπα­θούν να δη­μιουρ­γή­σουν βιώ­σι­μες δο­μές κοι­νω­νι­κού σκο­πού, που θα ε­ντάσ­σο­νται στην πα­ρα­γω­γι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα, θα εί­ναι αυ­τό­νο­μες α­πό το κρά­τος και που δεν θα στα­μα­τή­σουν να υ­πάρ­χουν, ό­ταν για πα­ρά­δειγ­μα στα­μα­τή­σει κά­ποια χρη­μα­το­δό­τη­ση. Από την πλευ­ρά της κοι­νω­νίας βλέ­που­με να χρη­σι­μο­ποιεί­ται έ­τσι», το­νί­ζει ο Γ. Ευ­στα­θό­που­λος. «Το συ­νε­ται­ρι­στι­κό μο­ντέ­λο εί­ναι αν­θρω­πο­κε­ντρι­κό και νο­μί­ζω ό­τι αυ­τό έ­χου­με α­νά­γκη, να υ­πάρ­χουν αν­θρώ­πι­νες σχέ­σεις ερ­γα­σίας. Νο­μί­ζω ό­τι εί­ναι έ­να μο­ντέ­λο που ται­ριά­ζει κα­λύ­τε­ρα στη φύ­ση του αν­θρώ­που», συ­μπλη­ρώ­νει ο Λ. Μπρέ­χας.

ΠΑ­ΡΑ­ΔΕΙΓ­ΜΑ­ΤΑ ΣΥ­ΝΕ­ΤΑΙ­ΡΙ­ΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙ­ΝΩ­ΝΙ­ΚΩΝ ΣΥ­ΝΕ­ΤΑΙ­ΡΙ­ΣΤΙ­ΚΩΝ Ε­ΠΙ­ΧΕΙ­ΡΗ­ΣΕΩ­Ν................
.............................................................................................
Συνέχεια του αρθρου http://www.epohi.gr/portal/themata/13516