Το παραδειγμα της Marinaleda, η ομιλία του δημάρχου της

Κοινωνική - Αλληλέγγυα Οικονομία

Είναι τιμή μου που βρίσκομαι σήμερα στην Αθήνα , μπροστά σε τόσο πολύ κόσμο που ενδιαφέρεται ν’ ακούσει την εμπειρία της Marinaleda. Πρόκειται για ένα χώρο πραγματοποίησης της ουτοπίας, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί και από τους Αθηναίους με τον δικό τους τρόπο.

Η Marinaleda είναι στο κέντρο της Ανδαλουσίας  των 8. εκατ. κατοίκων,  στην οποία υπάρχουν 2,5 εκατ. άνεργοι, 3 εκατ. φτωχοί και 500.000 αγρότες χωρίς γη, γιατί αυτή βρίσκεται στα χέρια μιας ομάδας γαιοκτημόνων – το 2% των ιδιοκτητών γης κατέχει το 50% της καλλιεργήσιμης γης. Στην Ισπανία, όπως και στην Ελλάδα, η κυβέρνηση Θαπατέρο δηλώνει σοσιαλιστική αλλά είναι δεξιά και καπιταλιστική.

Στη Marinaleda των 3.000 κατοίκων δεν υπήρχε εργασία, μόνο μετανάστευση. Εμείς αποφασίσαμε ν’ αντισταθούμε. Έτσι, αρχικά οργανωθήκαμε συνδικαλιστικά και πολιτικά. Δημιουργήσαμε το συνδικάτο των εργατών γης που εργάζονται στην επικράτεια της Ανδαλουσίας και το οποίο συμμετέχει στη Via Campesina, μαζί με άλλες 300 οργανώσεις. Το 1979 αποφασίσαμε να μετάσχουμε στις εκλογές. Κερδίσαμε απόλυτη πλειοψηφία, την οποία διατηρήσαμε μέχρι σήμερα  ( 85-90% ).

Αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια νέα εξουσία, των φτωχών εναντίον των πλουσίων, αλλά συνειδητοποιήσαμε ότι οι φτωχοί έχουμε πολύ μικρή δυνατότητα να σταθούμε απέναντι στον καπιταλισμό. Η δύναμή μας είναι η ενότητα, έτσι δώσαμε στη συνέλευση όλη την εξουσία.  Έγινε το μαζικό όργανο λήψης αποφάσεων. Εδώ αποφασίζουμε τον προϋπολογισμό του δήμου, το πού θα δοθεί δηλαδή το δημόσιο χρήμα, μέσα από διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται όλες οι γειτονιές και όλοι οι γείτονες.

Όσοι έχουν συνδικαλιστικό ή πολιτικό αξίωμα πρέπει να ζουν όπως οι υπόλοιποι. Κανείς δεν εισπράττει περισσότερα χρήματα και όλοι ζουν από τις δουλειές τους. Πιστεύουμε ότι η ηθική είναι πολύ σημαντική στην πολιτική . Πρέπει να ζεις ακριβώς όπως δηλώνεις με τις ιδέες και τις θέσεις σου. Για τις εργασίες της κοινότητας συγκαλούμε την κόκκινη Κυριακή στην οποία συνεργάζονται όλες οι γειτονιές. Η εργασία είναι για μας συλλογική βοήθεια από τον ένα στον άλλο. Όταν κατασκευάζεται ένα σπίτι εργαζόμαστε όλοι μαζί .

Η άμεση δημοκρατία, όπως ήδη είπαμε, είναι περισσότερο από αναγκαία αλλά η πολιτική δημοκρατία χωρίς οικονομική δημοκρατία δεν αποδίδει. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των κατοίκων της Marinaleda ήταν η ανεργία, έτσι σε μια συνέλευση ρωτήσαμε τον κόσμο πως μπορούμε να τελειώσουμε με την ανεργία και συμφωνήσαμε ότι ο τρόπος είναι να έχουμε γη. Η γη, όμως, στην περιοχή μας βρισκόταν στην κατοχή ενός μεγάλου γαιοκτήμονα – δούκα (17.000 εκτάρια). Είπαμε ότι αυτή η γη είναι δική μας και ξεκινήσαμε τη μάχη για να την αποκτήσουμε. Αγωνιστήκαμε  12 χρόνια με γενικές απεργίες, καταλήψεις δρόμων, αεροδρομίων, τρένων, πορείες μέχρι και 1.000 χιλιόμετρα. Η αστυνομία μας φυλάκιζε, μας χτυπούσε, μας έβαζε πρόστιμα και οι δικαστές μας καταδίκαζαν. Εμείς εξακολουθούσαμε. Η επιμονή είναι επαναστατική. Έπειτα από πολλά χρόνια πήραμε τη γη από τον  δούκα . Ένα παλιό όνειρο στην ιστορία του εργατικού κινήματος της Ανδαλουσίας  είναι η γη να ανήκει σ’ αυτόν που τη δουλεύει.

Παρά την κατοχή της γης , δεν κατορθώσαμε να λήξουμε οριστικά με την ανεργία. Δημιουργήσαμε, λοιπόν,  βιομηχανία ελιάς, λαδιού, πιπεριάς, αγκινάρας, σκόρδου. Με τη γη και τη βιομηχανία στα χέρια εκείνων που τις δουλεύουν, δηλαδή με τα μέσα παραγωγής στα χέρια των εργατών,  καταφέραμε να έχουμε εργασία για όλους.  Έτσι πετύχαμε 3 πράγματα : πρώτον δεν έχουμε ανεργία, δεύτερον δεν έχουμε εκμετάλλευση από τους γαιοκτήμονες, τρίτον ο πλούτος που παράγουν οι εργαζόμενοι  επιστρέφει στους ίδιους. Έχουμε αλλάξει το επίπεδο ζωής και έχουμε κοινωνική ιδιοκτησία. Όλοι ανεξαίρετα, σε όλους τους τομείς εργασίας, κερδίζουν τον ίδιο μισθό - 47 € για κάθε εργάσιμη ημέρα 6,5 ωρών. Με απόφαση της συνέλευσης  δεν διανέμονται τα κέρδη, αλλά ότι περισσεύει επανεπενδύεται. Η γη είναι ένα δάνειο από τους γονείς μας και πρέπει να επιστραφεί βελτιωμένη στα παιδιά μας.

Είχαμε καταφέρει την οικονομική δημοκρατία, θέλαμε όμως ένα βήμα παραπάνω. Θέσαμε σ’ εφαρμογή την κοινωνική δημοκρατία. Υπήρχε έλλειψη κατοικιών και μέχρι τρεις γενιές ζούσαν στο ίδιο σπίτι. Με απόφαση της συνέλευσης, η ιδιωτική ιδιοκτησία έγινε δημόσια. Όταν οι νέοι θέλουν κατοικία, κάνουν αίτηση και το έδαφος τους διατίθεται δωρεάν, όπως και οι οικοδομικές εργασίες και η αρχιτεκτονική μελέτη. Οι νέοι προσφέρουν τη δική τους εργασία και πληρώνουν για ένα τέτοιο σπίτι 15€ το μήνα. Το πρότυπο είναι 90 τ.μ. κλειστός χώρος και 100 τ.μ. αυλή.

Με τον ίδιο τρόπο έχουμε δημιουργήσει βρεφονηπιακούς σταθμούς. Το κόστος για διαμονή και διατροφή των παιδιών είναι 12€ το μήνα. Αντίστοιχα εργαζόμαστε για δημοτικές υποδομές, όπως πισίνες κ.λπ. (ετήσιο κόστος  εγγραφής σε πισίνα 3€). Για τις μεγαλύτερες ηλικίες έχουμε ομάδες βοήθειας που στηρίζουν την καθημερινή ζωή των ηλικιωμένων. Όλ’ αυτά είναι δωρεάν. Όταν φτάνει το πανηγύρι του χωριού τον Ιούλιο, οργανώνουμε μια συλλογική γιορτή. Η χαρά είναι δικαίωμα του λαού. 300-400 δημότες εργαζόμαστε χωρίς αμοιβή, προσφέροντας φθηνό φαγητό και θεάματα δωρεάν. Στην Ανδαλουσία και πολύ περισσότερο στη Marinaleda υπάρχει η μεγαλύτερη αναλογία πράσινου ανά κάτοικο .

Έχουμε καταφέρει να λειτουργήσει ένα πρότυπο κοινωνίας στις σημερινές συνθήκες. Τίποτε δεν είναι αδύνατον, δεν είναι χίμαιρα η ουτοπία. Τα όνειρα με τον αγώνα του κόσμου γίνονται πραγματικότητα. Στην απαισιοδοξία της δεξιάς αντιπαραθέτουμε την αισιοδοξία της αριστεράς. Η εργατική τάξη πρέπει να είναι αισιόδοξη. Ο κόσμος της Marinaleda είναι ίδιος με αυτόν της Αθήνας , με τα ίδια θετικά και αρνητικά. Αν στη Marinaleda έχουμε κάνει εφικτό ένα μέρος της ουτοπίας μας κι εσείς μπορείτε να το κάνετε. Αν πιστεύετε στους εαυτούς σας είστε αήττητοι.  Ο στόχος μας είναι τόσο δίκαιος που θα τα καταφέρουμε.

Επισημ'ανσειςπου προέκυψαν από την ομιλία: 

• Οι γυναίκες είναι οι πλειοψηφία αυτών που συμμετέχουν και αγωνίζονται. Το πείραμα της Marinaleda δεν θα είχε υπάρξει χωρίς την παρουσία των γυναικών. Όταν καταλαμβάναμε τη γη οι γυναίκες ήταν πρώτες, στην απεργία πείνας σταματούσαν τελευταίες.

• Προωθούμε τις βιολογικές καλλιέργειες ώστε να αποτελέσουν τον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής. Σήμερα έχουμε και παραδοσιακές λόγω του κόστους των βιολογικών.

• Υπάρχουν ανεξάρτητοι μικροί αγρότες και μικρά μαγαζιά ποτέ όμως δεν θα συναινέσουμε να εγκατασταθεί ένα super market μιας πολυεθνικής.

• Το παιδαγωγικό σύστημα υπάγεται στην κοινότητα της Ανδαλουσίας, αλλά παρεμβαίνουμε. Τα παιδιά από 0 - 17 ετών φοιτούν δωρεάν στη Marinaleda και μετά μπορούν να φύγουν για το Πανεπιστήμιο.

• Υπάρχει θέμα μετανάστευσης προς την Marinaleda λόγω των καλών συνθηκών ζωής. Υπάρχει ένας μόνο περιορισμός : για να πάρει κανείς σπίτι πρέπει να έχει ζήσει και εργαστεί εδώ. Αν κάποιος, πάντως, θέλει να έρθει στην Marinaleda μπορεί, είναι ένας ανοιχτός τόπος. 

• Ανάλογα πειράματα εμφανίζονται και σε άλλα μέρη της Ανδαλουσίας : Μάλαγα, Σεβίλλη, Κάντιφ. Η καταστολή, όμως, είναι μεγάλη και ο φόβος των ανθρώπων υπαρκτός.

• Το μοντέλο της Marinaleda είναι δικό μας έργο, προϊόν της συλλογικής μας σκέψης. Εμπνεόμαστε φυσικά από άλλα γεγονότα της ιστορίας , από τον Μπακούνιν, τον Τσε, τον Λένιν, τον Τρότσκι. Έχουμε, όμως, να δώσουμε συγκεκριμένες απαντήσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα και γι’ αυτό το καλύτερο βιβλίο είναι η ζωή. Μαθαίνουμε από εμάς τους ίδιους.

• Όταν η αστική τάξη ενώνεται διεθνώς, στρατιωτικά στο ΝΑΤΟ, πολιτικά στον ΟΗΕ, οικονομικά στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, εμείς οι εργάτες του κόσμου πρέπει ν’ αντισταθούμε. Ή θα λήξουμε τον καπιταλισμό ή θα μας λήξει.

• Η σχέση μας με την κρατική εξουσία είναι συγκρουσιακή. Ότι κερδίσαμε έγινε κόντρα στην κυβέρνηση που υπερασπίζεται τους γαιοκτήμονες με την αστυνομία.

• Η αριστερά πρέπει να παλεύει για μια κοινωνία χωρίς τάξεις. Μέχρι να φτάσουμε εκεί πρέπει το όραμα να μπει σε εφαρμογή. Δεν υπάρχει χρόνος. Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα